Taş Evlerle Birlikte Toprağa Gömülen Tarih ‘Loğ’

Hakkari Halkın Sesi Gazetesi: 

Hakkari kent merkezi, ilçeler ve bağlı köylerin yanı sıra Doğu ve Güneydoğu anadolu da yeni yapılmış betorname binaların arasında sayıları azda olsa varlığını halla devam ettiren, genellikle maddi açıdan sıkıntılı kesimlerin yaşadığı taş ve topraktan yapılmış evlerde yaşayan vatandaşlar, yağışın eksik olmadğı yılın dört mevisimi boyunca büyük sıkıntılarla karşı karşıya kalıyor.

Toprak ve taştan yapılmış ve günümüzde özellikle kent merkezlerinde sayıları neredeyse yok denecek kadar az olan bu evler, nemden korunması açısından her ne kadar sağlıklı olsalar da, yaz hariç, Sonbahar, Kış ve İlkbahar mevsimlerinde soğuk olmaları ile birlikte toprak dam ve taşlardan örülmüş duvar çatlaklarından içeriye sızan sularla beraber oldukça büyük sıkıntılara sebep oluyor.

Taş, Kerpiçten yapılmış duvarları ve saman, kırmızı toprağın karıştırılarak harçla sıvanan toprak damları ile yapılmış evler, daha sonra ‘loğ’, (Banguran) denilen taş silindir ile ezilerek her ne kadar sıkılaştırılsa da meyadana gelen sızıntılara engel olması açısından, loğlama işlemi başlatılmadan önce bol tuz ve saman katılan dam, akabinde yarık yerlerin kapanması ve toprağın sıklaşması için üzerinden loğ geçirilerek yaklaşık yarım saat boyunca işlem tekrar edildikten sonra sızıntı engellenmiş olurdu.

Özellikle 90 lı yılların sonlarına kadar kent merkezinin yanı sıra bağlı ilçe ve her köy evinin damında bulunan taştan yapılmış Loğlar, günümüzde gelişen mimari ve betorname yapılarla beraber duvar diplerine atılşmış vaizyette.

Toprak evlerde daha rahat bir yaşam sürmek için geçmiş yıllarda loğ ( silindir)  yapılacak, oyulacak taşı bulmak için kilometrelerce mesafe kateden kentteki yaşlılar, bir heyketraş edasıyla şekil verdikleri loğ,  (taştan yapılmış silindir) in şimdilerde bir duvar dibi veya herhangi bir yol kenarında çamura gömülmüş durumdaki haline bakıp, bir dönemin kendileri ile birlikte sona erip, yok olmanın eşiğine geldini biçare gözlerle sadece seyretmekle kalıyorlar.

Büyüklükleri ve boyutları değişen loğ taşları her köşesinde yapımcısının bir heykeltraş sanatçısı misali el emeği ile birlikte tarihe sinen ve pürüzlü yüzeyinde bir dönemi barındıran yaklaşık yüz kioluk ağırlıklarıyla atıldıkları yerde gün be gün toprağa gömülüp, kendilerini yontan sihirli ve maharetli el izlerini de yok ederken, tarihin tozlu raflarındaki yerini almaya geçen her gün ile birlikte biraz daha yaklaşıyor.